Verslag netwerkbijeenkomst Utrecht Omarmt 8 april 2025

Ester Vlaming en Rosa Lucassen openen de bijeenkomst.

Dit keer is ons netwerk te gast bij Het Wilde Westen. Dorothé Lucassen vertelt over hun aanbod van activiteiten op het gebied van kunst en cultuur dat wijkgericht ontwikkeld en geïnitieerd wordt. 

Dorothe introduceert vervolgens Sioe Tio, storyteller die zichzelf muzikaal begeleidt. Sioe zingt een prachtig lied dat zij zelf heeft geschreven, samen met Jonas Bisquert op piano en gamelan en Rudi van Hest op klarinet. Het lied is onderdeel van het project Het Lied van je Leven. Daarin bezoeken kunstprofessionals bewoners thuis en leggen ze contact via muziek. Dat kan op verschillende manieren. Een van de opbrengsten was het lied Farewell Indonesia, dat Sioe schreef over een bewoonster die is gevlucht uit Indonesie. 

Tijdens de kennismakingsronde wordt voortgeborduurd op het gegeven ‘lied van je leven’. De vraag is: Welke ingrediënten horen bij jouw lied van je leven? Daarover gaat iedereen in tweetallen in gesprek met iemand die ze nog niet kennen. 

Ester spreekt nog een keer de ambitie van het netwerk door, voor de nieuwe leden, maar ook om het allemaal weer eens op een rijtje te zien.

Ester noemt de nieuwe partners van het netwerk Utrecht Omarmt. Een warm welkom voor:

• Anafora Foundation, ARaT.eco BV, COC Midden Nederland, De Buitenkamer, Gilde Utrecht, Jumbo Supermarkten, Roze 50+, Specsavers, Stichting Al Amal, Stichting Buurtmaaltijden, Stichting Educatie Centrum Utrecht, Stichting (Gelijk)waardig Herstel, Stichting Impulzz en UP! 
• Bekijk hier alle netwerkpartners en klik om op hun logo om te zien wat ze doen. 

Tijdens de vorige bijeenkomst in november zijn er een paar wisselcadeaus uitgedeeld in het netwerk. Deze cadeaus worden weer door gewisseld.

• Het spel Sharing Stories is nog bij Resto VanHarte en gaat later deze maand naar Home-Start.
• Het boek Eenzame Eeuw is al doorgegeven.
• De gesprekskaarten Waarde van Welzijn (voor een betekenisvol gesprek dat inzicht geeft in de mogelijkheden en wensen die iemand heeft) is vanuit Meetellen Utrecht doorgegeven aan Altrecht.
• Elle van ZIMIHC heeft het boek Paradijsvogel boven de Hoge Woerd gelezen en doorgegeven aan Jeroen van DOCK. 
  
  Petra Jongerius deelde haar persoonlijke verhaal over het verlies van haar zoon door een tragisch verkeersongeluk. Hoe deze rouw zorgde voor eenzaamheid en voor een kloof tussen haar en haar man door verschillen in culturele achtergrond. Petra ging brieven schrijven aan haar zoon en zocht contact met de schrijver Abdelkader Benali die met Paradijsvogel boven de Hoge Woerd een roman over hun ervaringen schreef. 

We gingen ook weer in vijf groepen uit elkaar om te praten over verschillende onderwerpen. Hieronder lees je de uitkomsten van de themasessies. 

1. Samen tegen eenzaamheid: Utrechtse maaltijdinitiatieven bundelen hun krachten

Met Erwin van Asselt van Buurtmaaltijden.

Tijdens de themasessie “Samen zorgen we dat niemand in Utrecht alleen eet” hebben Utrechtse maaltijdinitiatieven een belangrijke stap gezet richting een stad waarin iedereen erbij hoort – ook aan tafel.

Wat we leerden: Deelnemers deelden waardevolle tips om nog meer bewoners te bereiken, waaronder:

• Betrek sleutelpersonen in de wijk – zij kennen de mensen die anders buiten beeld blijven.
• Combineer eten met andere activiteiten, zoals spel, muziek of verhalen, om de drempel te verlagen.
• Gebruik creatieve en innovatieve middelen om nieuwe deelnemers aan te trekken.
• Werk samen met zorginstellingen, buurtteams en welzijnsorganisaties om ook mensen met extra ondersteuning te bereiken.

Belangrijkste resultaat: De sessie bracht mensen samen. Nieuwe verbindingen werden gelegd, ideeën uitgewisseld en plannen gesmeed. Meerdere deelnemers spraken direct vervolgafspraken af om samen verder te bouwen aan inclusieve buurtmaaltijden.

Onze conclusie: De kracht van ontmoeting en samenwerking bleek opnieuw onmisbaar in het tegengaan van sociale eenzaamheid. Door kennis te delen en de handen ineen te slaan, zorgen we ervoor dat niemand in Utrecht alleen hoeft te eten.

2. Hoe kan kunst en cultuur bijdragen aan het aanpakken van eenzaamheid?

Met Dorothé Lucassen en Isa Alonso Drenth van Het Wilde Westen & Jeanne Klaassen van Blauwlicht.

In deze themasessie zijn we gestart met een korte foto-opdracht: zoek op je mobiel een foto waar je blij van wordt en deel de foto en het verhaal met jouw buurman/buurvrouw. Daarna zijn we in 4 groepen in gesprek gegaan vanuit de vraag die speelt in het netwerk Kunst en Gezondheid: als mijn cliënt of de groep mensen waarmee ik werk iets met kunst wil(len) doen, welke stappen moet ik dan zetten? Wat heb ik hiervoor nodig? Waar kan ik kunst vinden? Welke kunstactiviteiten zijn er?

Als laatste hebben we 1 tip gevraagd aan het netwerk Kunst en Gezondheid. Een paar van de tips: 'laat het leven!’, ‘mogelijkheid om met kunstpartners uit het netwerk te sparren’, ‘instructiefilmpje over samenwerking met kunst'.

• Bijeenkomst netwerk Kunst & Gezondheid - 4 juni 9.30 - 12.30
  Interesse in dit thema? Kom dan naar de bijeenkomst van het netwerk Kunst en Gezondheid Utrecht met als onderwerp kunst-werkvormen rondom eenzaamheid. Er zijn workshops van verschillende partners waarin je deze werkvormen kan ervaren. Locatie wordt nog bekend gemaakt. Je kunt je al aanmelden via isa@hetwildewesten.nl.
  
  

3. Eenzaamheid onder migrantenouderen

Met Shirley Ramdas van SOMNL & U op leeftijd.

Welke factoren kunnen eenzaamheidsgevoelens veroorzaken bij Utrechtse ouderen met een migratieachtergrond? Shirley Ramdas ging hierop in en legt uit wat je kunt doen om gevoelens van eenzaamheid te verminderen, waarbij uitgegaan wordt van de behoeftes en wensen van de ouderen.

Shirley licht tijdens de sessie het project ‘Sociaal Vitaal in Kleur’ toe, waar het niet alleen gaat om bewegen, maar ook om voorlichting en het inspelen op de behoeften van de groep. Shirley haalt ook Tineke Fokkema aan, die vorig jaar in tijdens een netwerkbijeenkomst gegevens presenteerde over eenzaamheid bij oudere migranten. Deze cijfers komen volgens Shirley overeenkomen met wat zij ziet gebeuren bij de uitvoering van Sociaal Vitaal in Kleur.

Zie ook dit uitgebreide verslag van de themasessie over eenzaamheid onder migrantenouderen dat werd gemaakt.

4. Hoe bouwt Woonin een zorgzame gemeenschap in een nieuwbouwwijk?

Met Lies Buddingh van Woonin

“We geloven echt in het investeren in een community en denken dat het zelfs zorglasten kan verminderen.”
Lies Buddingh van Woonin gaf een presentatie over Hof van Leeuwesteyn, een woonzorgcomplex in Leidsche Rijn. Het was een waardevolle sessie en uit de vragen die de deelnemers stelden bleek de betrokkenheid en het was leuk om de verschillende perspectieven te zien. Interessant om te horen dat een woningcorporatie zo'n grote rol kan spelen in het ontwerp, proces en zorgen dat een community op gang gebracht wordt. 

Lies vertelde dat het complex uit 94 appartementen bestaat voor ouderen die nu of in de toekomst behoefte hebben aan zorg. Daarnaast zijn er 17 eengezinswoningen. Doel van Hof van Leeuwesteyn is dat ouderen op een fijne manier langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Om dit te realiseren werkt Woonin samen met zorgaanbieder AxionContinu, die zorg aan huis levert en een kantoor heeft in het gebouw. Maar wat misschien nog wel belangrijker is: een hechte woongemeenschap creëren, waarin mensen naar elkaar omkijken.

Het bouwen van zo’n community begint al bij het ontwerp van het gebouw. Dat is namelijk zo ontworpen dat er veel gelegenheid is voor bewoners om elkaar te ontmoeten. Zo is er een gemeenschappelijke tuin, waar alle voordeuren aan grenzen. Ook zijn de galerijen nét even wat breder gemaakt, zodat bewoners hier een gezellig zitje kunnen plaatsen of even kunnen kletsen met hun buurman of buurvrouw. Daarnaast is er een gezamenlijke woonkamer en helpt een betrokken community coach de bewoners helpt bij het organiseren van activiteiten.

In de zomer van 2024 trokken de eerste bewoners in. Inmiddels zijn we bijna een jaar verder en ontstaat er een hechte gemeenschap. De bewoners helpen elkaar graag en organiseren samen allerlei activiteiten. Zo is er een tuincommissie, een wandelclub en een wekelijkse soeplunch. Veel oudere bewoners hebben een actieve rol in de commissies. Ze zijn vaak te vinden in de gemeenschappelijke woonkamer en zoeken de gezelligheid op. Ook vinden ze het fijn om weer iets omhanden te hebben, om zich nuttig te voelen. Een succesvol project dus! Toch heeft het project ook wel een leerpunt, vertelde Lies. “Er wonen wel heel veel kinderen! Die spelen vaak allemaal tegelijk buiten, waardoor het een drukke bedoeling is in de binnentuin. Dat vinden niet alle bewoners even leuk.”

5. Existentiële eenzaamheid

Met Godelieve van Liebergen van Zin in Utrecht

Deze drukbezochte themasessie in de kantine van het Wilde Westen zoomde in op existentiële eenzaamheid, een van de vormen van eenzaamheid naast sociale en emotionele eenzaamheid.

Goedelieve van Liebergen (Zin in Utrecht) gaf ons mee dat er verschillend gekeken wordt naar deze vorm van eenzaamheid. Zo geeft Movisie aan dat het meer gaat om zingeving dan over je sociale contacten. Het geeft een verloren en zwervend gevoel en een gevoel van zinloosheid. Eenzaamheidsspecialist Jeannette Rijks legt meer de nadruk op existentiële eenzaamheid als alom aanwezig bij ieder mens. Zij stelt: “existentiële eenzaamheid wordt beschouwd als het gevoel van eenzaamheid dat onoverkomelijk verbonden is met het feit dat je mens bent.“ 

We gaan ermee aan de slag om te onderzoeken wat heeft geholpen om tot antwoorden te komen voor eigen existentiële vragen / levensvragen (zoals waarom ben ik hier? Of wat praktischer: zal ik wel of niet deze baan nemen?). Wat hielp je om een antwoord te vinden? En wat hielp niet? Want, zo stelde Godelieve, uiteindelijk moeten we allemaal zelf de antwoorden vinden op deze voor ons belangrijke vragen. Als gesprekspartner kun je hierbij wel helpen, maar dan het liefst met trage vragen die aan het denken zetten en niet meteen een antwoord verlangen. Ga vooral niet repareren (fixen) voor de ander. Stel je advies vooral uit, ondersteun de ander in het denkproces.

Na de themasessies sloten we gezamenlijk af in de theaterzaal. Enkele reacties uit de sessies:

• Femke - Handje Helpen: idee om met het vrijwilligersuitje naar het Wilde Westen te gaan om de hulpvragen en het aanbod eens naast elkaar te leggen.
• Oproepje: maak je zichtbaar op de site Doe Mee in Utrecht.
• Existentiële eenzaamheid: Michiel van Appeltaartconcerten: iemand met een existentiële vraag hoeft niet altijd direct een antwoord. Laat iemand er gewoon over praten. Appeltaartconcerten: liedjes gaan vaak over de dood, ofover dat het leven zinloos is.
• Bij de presentatie van Woonin stond onder in elke dia wat ze geleerd hebben. Dat werkt inspirerend.
• Linda van Sport Utrecht: er zou een aanspreekpunt moeten zijn over wat er te doen is op het gebied van kunst en cultuur in de wijk, net zoals dat er vaak voor sport wel is. Reactie: De sociaal makelaars zouden een ingang kunnen zijn?
• Erwin over Buurtmaaltijden: de vraag die iedereen wel herkende is hoe je in contact komt met bewoners die je nodig hebben. Er zijn ook contacten gelegd tussen organisaties om later bijvoorbeeld samen te kunen eten.
• Tineke Fokkema deelde in haar groep informatie over haar onderzoek naar eenzaamheid onder migrantenouderen. Wat een deelnemer de mooiste opbrengst vond was: ga er niet altijd vanuit dat er bij oudere migranten een taboe ligt op eenzaamheid. Als er in een groep een verbondenheid is, durven ze best over eenzaamheid te praten. Nuance is dus belangrijk.

Koor Duniya (dat elke week repeteert in Het Wilde Westen) is een koor met zo’n 40 zangers uit alle windstreken. Loes van Hapert is sinds 2021 bezig om dit multiculturele koor te laten oefenen en optreden. De leden leren van elkaars liederen en muzikale tradities en hebben dus een repertoire met veel verschillende culturele invalshoeken.

Het koor zorgt met een lied in het Mandarijn over het missen van je wortels als je niet woont waar je geboren bent voor geboeide luisteraars in de zaal en een mooie afsluiting van de bijeenkomst. 

Aan iedereens betrokkenheid bij dit thema en jullie aanwezigheid, de begeleiders van de themasessies en Het Wilde Westen voor hun gastvrijheid en mooie optredens.

Aan de deelnemers is vooraf gevraagd of zij nog een vraag of aanbod hebben dat ze graag willen delen met het netwerk. Hieronder vind je een opsomming. 

De contactgegevens van de vragers en aanbieders vind je in de deelnemerslijst die is gestuurd naar iedereen die bij de bijeenkomst aanwezig was. Kon je er niet bij zijn en wil je graag met iemand in contact komen? Mail dan naar Ester Vlaming, zodat zij je kan koppelen. 

• Jolanda Panis: Resto VanHarte organiseert op woensdagavond 21 mei een benefietdiner tegen eenzaamheid in de Stadsschouwburg Utrecht, om ervoor te zorgen dat we ons werk kunnen blijven voortzetten in de stad. Zie ook de uitnodiging. 
• Alma van der Heijden: Voor De Kookclub Oog voor Utrecht zoeken we samenwerking met pluktuin/initiatief waar we verse vegetarische producten kunnen opvragen om 30-40 maaltijden te bezorgen in Ondiep/Zuilen.
•  Astrid van den Broek, vrijwilliger bij o.a. DOCK: Ik bied open inloop van het spel Sharing Stories aan op donderdagmiddagen bij buurtcentrum Rosa. Zie de flyer voor meer informatie. Ik kan het spel ook elders begeleiden. Ook geef ik workshops Positieve Gezondheid bij o.a. Indekerngezond.
• Shirley Ramdas van U op Leeftijd: Op uitnodiging van U op Leeftijd speelt het theatergezelschap de Belevenisfabriek op 15 mei de theatervoorstelling ‘Uit Mijn Leven’ in Theater ZIMIHC in Zuilen. Een theatervoorstelling over pijn, boosheid, schaamte, en rouw als je bent verlaten door je kind. Het is een thema waar nog een groot taboe op rust, maar wat veel ouderen treft en een belangrijke oorzaak is van eenzaamheid onder deze groep. We hebben flyers en posters in print beschikbaar die kunnen worden opgevraagd om neer te leggen en uit te delen.
• Tabitha van Laar van Zorgwacht: Hoe kunnen zorgorganisaties helpen om overbelasting van mantelzorgers te voorkomen?
• Linda Willemsen, Sport Utrecht: Hoe kunnen we met elkaar meer collectief aanbod genereren om eenzaamheid tegen te gaan?
• Michiel Holtrop, Stichting Appeltaartconcerten: Neem jouw deelnemers/ clienten mee naar de Appeltaartconcerten. We spelen 40 openbare Appeltaartconcerten per seizoen in Utrecht.
• Daniëlle Sauren, Taal Doet Meer: Wie wil werken met de methode Gezonde Taal? 28 lesbrieven over gezonde voeding, stress & ontspanning, zingeving, de huisarts, je netwerk. Doel: taal- en gezondheidsvaardigheden versterken om zelfredzaamheid te vergroten.
• Chris Nijboer van Chrisfit: Ik vertel graag over het concept Positieve Gezondheid en wat dit doet voor specifiek mentale gezondheid.
• Leonie Bossenaar, NS: Tijdens de Week tegen Eenzaamheid voeren wij de Steljevoor-campagne weer op verschillende stations.
• Jolijn Jurgens, U Centraal: Wij bieden de cursus ‘In 5 stappen naar meer sociale contacten en plezier’.
• Ellen de Boer, Het Danspaleis: Wij zoeken nog samenwerkingspartners in voor een mooie activiteit in de Utrechtse wijken.
• Jepke Versnel, De Tussenvoorziening: Atelier Spat, onderdeel van De Tussenvoorziening, is een sociaal creatief atelier voor kunstenaars/creatievelingen met een kwetsbaarheid.
• Yara Telgenkamp, Anafora Foundation: De stichting wil bijdragen aan gemeenschapsvorming en sociale cohesie in Leidsche Rijn. We zoeken samenwerking met andere organisaties.
• Eva Berends, BuurtBuik: Ik ben op zoek naar vrijwilligers die het gezellig vinden om samen te koken op de nieuwe BuurtBuik-locatie in Transwijk.
• Tanya Pierce, NL Cares: We hebben ruimte op onze flexibele vrijwilligersagenda voor nieuwe initiatieven die vrijwilligers zoeken.
• Sara Kemps, De Tussenvoorziening: Vrijwilligers werken in het Maatjesproject samen met hun maatje aan doelen zoals: ik kom weer buiten, ik ga naar het buurthuis, ik leer praten over mijn geaardheid.
• Tica Dieho, Stichting Thuisgekookt regelt maaltijden aan huis voor wie vanwege fysieke of mentale klachten niet meer iedere dag zelf kan koken. 

• Bijeenkomst netwerk Kunst & Gezondheid - 4 juni 9.30 - 12.30
  Bijeenkomst van het netwerk Kunst en Gezondheid Utrecht met als onderwerp kunst-werkvormen rondom eenzaamheid. Er zijn workshops van verschillende partners waarin je deze werkvormen kan ervaren. Locatie wordt nog bekend gemaakt. Je kunt je al aanmelden via isa@hetwildewesten.nl.
• Workshop Eenzaamheid signaleren en bespreekbaar maken - 4 juni
• Netwerkconferentie Landelijke opening Week tegen Eenzaamheid - 24 september in Den Bosch
• Week tegen Eenzaamheid - 25 september t/m 1 oktober
• Gewoon een beetje extra aardig dag – 25 september
• Volgende netwerkbijeenkomst Utrecht Omarmt - 18 november