Verslag netwerkbijeenkomst Utrecht Omarmt 30 mei 2024

Rosa Lucassen en Ester Vlaming openden de bijeenkomst. Ester deelde nieuws uit het netwerk en heette de 10 nieuwe netwerkpartners welkom. Vervolgens gingen de deelnemers in duo's kennismaken met elkaar aan de hand van de vraag: Wat is voor jou de kunst van verbinden?

Het programma van de bijeenkomst begon met een update over twee projecten:

1. Kunst, cultuur & gezondheid

Centrale vraag in deze werkgroep: Hoe kunnen we kunst- en cultuurinterventies gericht op (mentaal) welbevinden beter zichtbaar en vindbaar maken voor inwoners van de stad?

• Dorothe Lucassen vertelde over het project Cultuurtrek waarbij partijen bij elkaar op bezoek zijn gegaan om te kijken wat een initiatief eigenlijk inhoudt en . Als voorbeeld wordt Appeltaartconcerten genoemd. Klassieke concerten op locaties door een professioneel orkest voor doelgroepen zoals wijkcentra en buurthuizen, maar ook hospices of de TBS-kliniek. Na afloop van het concert zijn de partners in gesprek gegaan met de bezoekers. De antwoorden hebben ze weer teruggekoppeld naar Appeltaartconcerten. Zo hebben niet alleen zij input en evaluatie, maar de partners zelf ook. Zij kunnen makkelijker doorverwijzen omdat ze nu precies weten wat de concerten betekenen voor de bezoekers en hoe het er zo’n beetje uitziet.
• Barbara del Court König vertelde over de ArtMats: het zichtbare resultaat van de campagne om de sectoren kunst, zorg en welzijn meer te laten kruisbestuiven. Vandaar ook dat op het viltje kunst staat en een organisatie die zich beide in de zorg- en welzijnssector bewegen. De viltjes worden in het onderwijs al ingezet als middel tot verbinding. Zo hebben meerdere ROC-studenten een ArtMat ontworpen en verspreid in de wijk. Ze zijn ook met bewoners in gesprek gegaan over het onderwerp op de ArtMat. Een goede manier om met kunst onderwerpen die vaker voorkomen in de zorg en welzijn breed bespreekbaar te maken.
• Els Koopman ging in op de vraag: Hoe brengen we de informatie uit de voorgaande initiatieven nu naar de inwoners? Daarvoor zijn twee opties bedacht: een digitaal prikbord en een fysiek prikbord (zoals bijvoorbeeld bij Albert Heijn). Berny de Vries, oprichter van WijkConnect, vertelt over het digitale prikbord. Op WijkConnect zijn al 1500 organisaties aanwezig, in verschillende wijken. Maar kunst en cultuur in kaart brengen blijkt nog niet zo eenvoudig. Toch is er nu een aanbodpagina met zo’n 40 organisaties die iets doen met kunst en cultuur. Het ontwerp van het prikbord is zo eenvoudig mogelijk, zodat ook gebruikers die niet zo digitaal vaardig zijn of heel visueel, ook hun weg kunnen vinden. 
  Heb je vragen of tips over het prikbord, neem contact op met Berny de Vries via berny@wijkconnect.com. Hij is vanaf maandag 10 juni met vakantie. Je krijgt dan een reactie van zijn collega Boudewijn.
• Vraag aan alle partners: doe jij al iets met kunst en cultuur en wil je dat meer bekendheid geven? Wil je ook vertellen waarom je het aanbiedt? Geef het dan door aan de werkgroep via Barbara del Court König (info@allone.nl).
• Je vindt hier de presentatie voor dit onderdeel.
  
  
• Het woord was vervolgens aan Eva Oosters, wethouder van Cultuur (en Evenementen, Sport, Participatie, Milieu en Emissieloos Vervoer). Zij vertelt over een eigen ervaring rondom eenzaamheid. Zij stipt ook de eenzaamheid onder studenten aan, bijvoorbeeld op de Uithof. Duizenden studenten, maar amper contact omdat veel is gericht op alleen wonen en alleen zijn. Dat is zorgelijk. Studenten waar Eva mee in gesprek is geweest, gaven aan activiteiten te willen organiseren om meer mensen bij elkaar te brengen. Ook culturele activiteiten.

Eva gaf aan dat de gemeente blij is met de opbrengst van de inspanningen als juist de link tussen cultuur en welzijn is geborgd in de Cultuurnota. Niet alleen cultuur om de cultuur, maar juist ook om mensen zich beter te laten voelen. Initiatieven zouden moeten gaan vanuit cultuur naar zorg & welzijn, maar ook andersom. Naar aanleiding van een vraag uit het publiek geeft Eva aan dat de gemeente ook zo veel mogelijk burgers wil betrekken bij het verder uitwerken van de nota. Er moet immers groot draagvlak zijn en veel ambassadeurs.

2. Ondernemers

Een aantal organisaties binnen Utrecht Omarmt vormt een werkgroep rondom ondernemers en eenzaamheid. GeluksBV vertelde namens de werkgroep wat er is opgehaald tijdens twee themabijeenkomsten voor ondernemers en 64 interviews met ondernemers in Utrecht Noordwest en Zuidwest. De resultaten geven hoop, want veel bedrijven zijn al bezig met op hun manier aandacht besteden aan eenzaamheid. Ook onder medewerkers wordt eenzaamheid gesignaleerd.

Carin Cuijpers maakt aan de hand van onder andere diagrammen veel duidelijk over ‘waar ondernemers staan’. Zo heeft maar liefst 90% het idee dat er mensen in de zaak komen die eenzaamheid ervaren. Veel ondernemers willen meer weten over eenzaamheid en handvatten om daarmee om te gaan. Een andere grote groep wil dat niet, vooral vanwege gebrek aan tijd en omdat ze grenzen willen trekken aan waar ze zich mee bezig willen kunnen houden.

Wat over het algemeen duidelijk wordt, is dat er al heel veel gebeurt. Een paar voorbeelden: de Plus-supermarkt in Ondiep heeft op woensdag een kok die live in de winkel kookt. Daar vinden veel mensen elkaar voor een praatje (lees hier een interview met eigenaar Marco Meeuwsen). De Jumbo heeft speciale kletskassa’s en heeft een iftar bij een van de partners gefinancierd. De kapper boekt mensen op één tijdstip, zodat ze met elkaar kunnen praten. De Fietskoerier geeft rijders wat extra tijd om echt contact te maken met de ontvangers van de pakketjes, zodat ze kunnen zien of het goed gaat met iemand. En zo zijn er meer.

Dit soort kleine momenten zijn belangrijker dan ze misschien lijken. Tegelijkertijd is het een gegeven dat samenwerkingen een grotere opbrengst hebben dan individuele acties. Maar hoe organiseer je dat? Gekozen is om aan te haken op het concept Random Acts of Kindness Day. Random Acts of Kindness zijn kleine acties die niets (of weinig) kosten en die iedereen kan doen. Als iemand iets aardigs doet voor een ander, is de kans heel groot dat diegene zich beter voelt en vervolgens ook weer iets aardigs doet. Als we ondernemers samen Random Acts of Kindness laten doen, kunnen we daar een groter effect mee bereiken. Hoe dat concreet wordt ingevuld, wordt nog uitgewerkt. De datum is in elk geval 26 september en het werkgebied de binnenstad. Iedereen is welkom om mee te doen.
Wil je meedoen? Meld je bij Simone van de Utrechtse Uitdaging via simone@utrechtseuitdaging.nl

Een voorbeeld van een lopende actie is leuke kaartjes die gemaakt worden vanuit het project Lekker in je vel van GeluksBV. De kaartjes liggen bij De Utrechter. Daar worden ze op gezette tijden opgehaald door De Fietskoerier, die ze vervolgens verspreidt naar mensen van wie zij denken dat ze ze wel kunnen gebruiken. Wie een kaartje schrijft in De Utrechter en het inlevert krijgt in ruil een stekje. Een ander voorbeeld is iemand in een hart laten staan en laten denken aan een dierbare. En zo zijn er heel veel dingen te bedenken.

Dat Random Acts of Kindness mensen echt een goed gevoel geven, is wetenschappelijk bewezen. Dat zie je in dit filmpje:

Hier kun je verder lezen over de uitkomsten van de werkgroep tot nu toe. De presentatie vanuit de werkgroep ondernemers vind je hier.

Deelsessies

Tijd voor de deelnemers om in groepen uiteen te gaan. Hieronder vind je in het kort de opbrengsten per thema.

Deelsessie ondersteuning bij het aangaan van vriendschappen
In een klein maar zeer inspirerend groepje onderzochten de deelnemers mogelijkheden om
Inwoners naar een evenement te kunnen leiden waar gelijkgestemden komen en hoe ze die op dat evenement met elkaar zouden kunnen helpen om zich te verbinden. Het idee kwam op om een vrijwilliger een strippenkaart te laten aanbieden aan zijn cliënt (voor bijvoorbeeld een theater, buurthuis etc). De vrijwilliger zou dan desgewenst een paar keer mee kunnen gaan, om een veilige setting te bieden. Vooraf of na afloop zou dan een evenementbegeleider met bijvoorbeeld een lichte energizer ('binnenkomer') cliënten kunnen laten kennismaken met anderen (wellicht ook 'strippenkaarthouders').

Deelsessie samenwerken met ondernemers
De deelnemers hebben meegedacht over wie we nog meer kunnen betrekken bij de Random Acts of Kindness Day. Er werd bijvoorbeeld aan gedacht om scholen, scouting, en de vrijwilligers te betrekken via het NIZU. Meer activiteiten zoals een veiling, spullen uitdelen of het organiseren van een win-actie werden eveneens als idee geopperd. Ook het betrekken van KvK, de wijnhandelaar van de winkeliersvereniging van het museumkwartier en Kunsthandel Morren waren goede tips. Voor de nieuwe naam van de Random Acts of Kindness Day werd benoemd dat het goed is om het woordje “geven” erin te verwerken, zoals Geef iets dag, de Utrechtse Geef Dag.

Aan de Utrechtse Uitdaging werd gevraagd hoe organisaties zoals Handje Helpen en/of Eet mee het bedrijfsleven kunnen betrekken bij hun werk. Hoe zorgen we er bijvoorbeeld voor dat 62+ ers elke week 2 uur in de baas z’n tijd vrijwilligerswerk kunnen doen en 64+ ers 4 uur per week?

Deelsessie Migranten bereiken en betrekken bij je aanpak tegen eenzaamheid
De deelnemers aan de deelsessie werden door Fatoş ontvangen met eau de cologne en snoepjes als uitnodiging om elkaars cultuur beter te leren kennen. Om diversiteit en inclusie in je project te bereiken, moet je werken aan kennis en aandacht en hier voldoende tijd aan geven. Tijd was ook deze avond de grootste uitdaging want wat kan je in 45 minuten over dit belangrijke onderwerp vertellen? Bekijk ook het verslag van de workshop van Fatoş Ipek op 28 maart met uitgebreide tips en links. Bij de netwerkborrel zijn er nog veel ontmoetingen geweest en uitwisseling van informatie met organisaties die niet bij de workshop konden zijn maar wel wilden werken aan diversiteit en inclusie. 

Deelsessie Sharing Stories, verbinding door het delen van persoonlijke verhalen
Het was een leuke informele deelsessie waar verteld is over de kracht van positieve verhalen delen. Want dat geeft deelnemers een positief zelfbeeld en verbindt hen met elkaar te verbinden. Er was interesse in de achtergrond van de interventie Sharing stories en enthousiasme om deze interventie zelf te ervaren. Bijzonder was dat er ook vragen kwamen over wat het betekent om een erkend interventie te zijn en opgenomen te worden in de databank van Movisie. Daar valt natuurlijk een boek over te schrijven. Duidelijk is dat elke stap van de interventie Sharing stories bijdraagt aan het verminderen van eenzaamheid. Leuk was ook dat het werken met Sharing stories meteen liet zien hoe verbinding tot stand komt. Bekijk de presentatie van Gerdi Keeler

Tip: 18 juni bij U-centraal: cursus Leuke dingen doen nu en later waarin Sharing Stories ook terugkomt. Iets leuks doen, het klinkt zo gemakkelijk. In deze tijd kan het al helemaal een uitdaging zijn om binnen de mogelijkheden iets te bedenken. Ken je iemand die wel wat hulp gebruiken om tot ideeën te komen? En te ontdekken wat jou nou écht een plezierig gevoel geeft? Dat kunnen ze ontdekken tijdens deze bijeenkomst.

Deelsessie Samenwerken in het netwerk, hoe kan ik?
Christien Rodenburg bracht een vraag in vanuit Fietsmaatjes Utrecht, een duofietsproject in de opstartfase. Haar vraag was: hoe vind ik fiets vrijwilligers en hoe vind ik mensen die graag mee willen rijden? In de groep zijn vervolgens allerlei vragen gesteld aan de initiatiefnemer, zoals welke doelgroep heb je op het oog? Wat heeft het met eenzaamheid te maken? In welke wijk wil je het uitzetten, etc. Daardoor werd duidelijk dat het initiatief te maken heeft met fysieke en emotionele beperking (niet naar buiten durven) en werden er gelijk tips gedeeld voor samenwerking en communicatie.
Een ander onderwerp was hittestress, dat werd ingebracht door Jeanne Gootzen van de Gemeente Utrecht. Zie ook dit artikel met meer informatie en hoe je tijdens hete periodes kunt letten op mensen in je omgeving, om te voorkomen dat ze te veel last krijgen van de hitte. Bijvoorbeeld bij ouderen en mensen met een chronische ziekte.

Deelsessie Kunst, cultuur en gezondheid
Doel van het project over Kunst & Gezondheid is om meer mensen uit zorg en welzijn te helpen om meer mentale veerkracht op te bouwen met een activiteit (‘interventie’) uit kunst en cultuur. Denk bijvoorbeeld aan dansen met Parkinson, Blauwlicht fotocursus, Enik Recovery College, Appeltaartconcerten, Emigratie Generatie, Musicaz. De tips die werden genoemd: investeer in de relatie - zowel tussen organisaties als ín de wijk, denk aan meertaligheid op het platform (of in communicatie), deel het aanbod met elkaar, of blijf automatisch op de hoogte via platform, meer beeldend presenteren, bv herkenbare foto’s van bewoners/artiesten, culturele diversiteit en herkenbaarheid, bv in taal, beeld, kleur. Sleutelfiguren binnen de wijk betrekken - geven toegang tot doelgroep.
In de groep werd wel ook genoemd dat er veel verschillende platforms met activiteiten bestaan en dat mensen daardoor niet altijd alles meekrijgen. 

Afsluiting

Ester Vlaming sloot de bijeenkomst af met nog wat kleine punten:

• Op de website vind je een rubriek Inspiratietips. Ester wil graag delen wat de deelnemers uit het netwerk inspireert. Dit zijn tips voor bijvoorbeeld boeken, podcast, artikelen, filmpjes etc waarin eenzaamheid een rol speelt.
  Heb jij een mooie tip en vind je het leuk om hier kort iets over te delen? Leg hem dan voor aan Ester via ester.vlaming@nizu.nl
• Eind september is het weer de Week tegen Eenzaamheid. Op 25 september is er een netwerkconferentie in Nieuwegein. Alle partners zijn daar van harte welkom. Meer informatie vind je hier. Je vindt hier meer informatie hoe je mee kunt doen en je activiteit door kunt geven voor het activiteitenoverzicht. 

We zien je graag bij de volgende netwerkbijeenkomst. Details volgen later. En alvast een mooie zomer gewenst!