Ondernemers en eenzaamheid: update van een speciaal project
3 juni 2024De werkgroep is letterlijk op onderzoek uitgegaan. Oog voor Utrecht, DOCK, Vecht & IJssel en Kaplan Consult zijn naar 64 ondernemers toegegaan om hen te interviewen. Deze ondernemingen zitten voornamelijk in de wijken Noordwest (Pijlsweerd, Zuilen en Ondiep) en Zuidwest (Transwijk en Kanaleneiland).
De interviewers hebben de ondernemers gevraagd wat zij weten over (het bespreekbaar maken van) eenzaamheid, wat hun ervaringen zijn met klanten en/of medewerkers en wat ze nodig zouden hebben om (beter) te kunnen omgaan met eenzaamheid bij klanten of werknemers.
De geïnterviewde ondernemers hebben verschillende nationaliteiten en allemaal een dienstverlenende onderneming, wat betekent dat ze terugkerend contact hebben met hun klanten. Denk bijvoorbeeld aan kappers, pedicures, audiciens, bakkers, en eigenaren van kringloopwinkels, supermarkten en horecagelegenheden.
Een deel van de geïnterviewde ondernemers schoof ook aan bij twee themabijeenkomsten "Samen werken aan een verbonden Utrecht" bij de Social Impact Factory, georganiseerd door GeluksBV en de Utrechtse Uitdaging. Ze kregen daar allerlei informatie, deelden good practices en ervaringen en gingen flink aan het brainstormen. Het verslag van de eerste bijeenkomst vind je hier.
Sprekende voorbeelden
In het verslag van de eerste bijeenkomst vind je al wat voorbeelden van wat er zoal speelt en wordt gedaan. Een extra voorbeeld is dat van de Plus-supermarkt in Ondiep. We interviewden eigenaar Marco Meeuwsen, onder andere over samenwerking met andere ondernemers en organisaties. En ook bij ‘die andere supermarkt’, de Jumbo, is volop aandacht voor eenzaamheid; daar is een heuse kletskassa ingericht.
De Fietskoerier doet het nog weer anders: de bezorgers wordt gevraagd om bij het overhandigen van een pakje de ontvanger even echt in de ogen te kijken. Alleen al dat korte contactmoment kan een verschil maken.
Ook de kapper heeft iets bedacht dat geknipt is voor de eenzame klant: ze boeken degenen die graag een praatje maken op dezelfde tijd in. Zo kunnen de klanten ook gezellig met elkaar praten terwijl hun haren worden gedaan.
Uitkomsten
Wat zijn in vogelvlucht de conclusies tot nu toe? Hieronder vind je de uitkomsten van de 64 interviews in cijfers, met een korte toelichting.
Toelichting: De meeste ondernemers geven aan dat het vooral gaat om senioren, maar ook andere leeftijden worden genoemd.
Toelichting: De meeste ondernemers geven aan te praten met hun klanten. Voorwaarde is wel dat er tijd voor is en dat andere klanten er niet door worden gehinderd. De gesprekken gaan niet altijd direct over eenzaamheid, maar over wat er iemands leven gebeurt en dan kan eenzaamheid ter sprake komen. Er zijn ook klanten die behoefte hebben aan een gesprek, of klanten die vaak terugkomen, waardoor de ondernemer vermoedt dat iemand zich misschien eenzaam voelt.
Toelichting: Ondernemers die het lastig vinden, geven onder andere aan dat ze het niet uit zichzelf zouden doen, maar wel als de ander er zelf over begint. Als ze het echt lastig vinden, is dat omdat ze denken er te weinig van te weten of omdat er geen tijd is/het te druk is in de zaak. Sommigen vinden het ook niet hun taak.
Toelichting: De groep die ja antwoordt, noemt een breed scala aan organisaties. Degenen die nee zeggen wonen bijvoorbeeld vaak niet in de buurt, willen wel graag meer weten of geven aan geen tijd te hebben om zich erin te verdiepen.
Toelichting: Er is vooral behoefte aan bijvoorbeeld een overzicht van organisaties en activiteiten in de wijk (eventueel in meerdere talen) die medewerkers kunnen meegeven. Een training of cursus kost de meeste ondernemers te veel tijd. Voor degenen die wel graag een training volgen, kijken we naar een oplossing. Degenen die op deze vraag ja hebben geantwoord zijn al actief bezig en/of sluiten graag aan bij bestaande activiteiten en organisaties.
Wat voor ondernemers?
Om een beter beeld te krijgen van welk type ondernemers we hebben gesproken, hebben we categorieën gemaakt. Omdat die niet standaard zijn, lichten we ze hieronder toe. Wij waren onder de indruk van de diversiteit aan ondernemers.
Toelichting: In totaal is gesproken met 81 ondernemers. Er zijn twee stedelijke themabijeenkomsten voor ondernemers georganiseerd en 64 ondernemers werden persoonlijk geïnterviewd. Een aantal geïnterviewde ondernemers was ook aanwezig bij de themabijeenkomsten. In het taartdiagram staan de grootste categorieën.
- Onder fysiek klantcontact staan kappers, pedicuren, schoonheidsspecialisten, orthopeden, tandarts, audiciens en opticiens.
- Onder Winkel staan reguliere winkels die bijvoorbeeld tabak, bloemen, kleding, kaas of fotografiespullen verkopen. Weggeef- en kringloopwinkels (=3) staan onder overig. Dit omdat de aard van beide types winkel echt anders is.
- Onder Overig staan (in kleine aantallen van 1 tot 3):
- ICT
- Uitvaartverzorger
- Weggeef- en kringloopwinkels
- Garage
- Apotheek
- Organisatie ihkv SDG’s
- Winkeliersvereniging
- Sportgelegenheid
- Ondernemersvereniging
- Specialist eenzaamheid
- Social design
- Marketing
- Leefstijl
- Koerier
- Videomaker
Opbrengst samengevat
Tijdens de themabijeenkomsten en de interviews hoorden we verschillende geluiden. Als we ze kort samenvatten zijn die:
- Verreweg de meeste ondernemers signaleren eenzaamheid.
- De meeste ondernemers praten met hun klanten zodra er tijd of mogelijkheid is, ook over lastige onderwerpen.
- Sommige ondernemers zijn al actief bezig met het thema eenzaamheid.
- Er is behoefte aan een goed overzicht van organisaties en initiatieven uit de wijk rondom activiteiten, zingeving en verminderen van eenzaamheid.
- De meeste ondernemers hebben geen/weinig behoefte aan een speciale training of cursus; de kennis is al in huis of er is geen tijd/=budget. Een aantal ondernemers heeft hier wel interesse in.
- De ondernemers die niet of weinig met eenzaamheid bezig (willen) zijn, geven als reden dat ze de tijd niet hebben, dat ze het niet bij hun taken vinden passen (grenzen bewaken) en/of dat ze er te weinig van weten.
- Eenzaamheid komt niet alleen voor bij klanten: sommige ondernemers zien ook bij hun eigen personeel dat mensen worstelen met eenzaamheid, met name onder jongeren of mensen met een psychische kwetsbaarheid.
- Korte contactmomenten zijn vaak wel te realiseren, maar niet altijd genoeg voor iemand die zich eenzaam voelt. Kunnen we als ondernemers bijdragen aan diepere en langduriger verbinding
- Oprechte aandacht geven hoeft niet veel tijd te kosten. Gezien worden maakt al een verschil.
- Sommige ondernemers willen graag hun ‘functie’ als signaleerder uitdiepen. De bezorgers van de Fietskoerier zien bij het bezorgen van medicijnen bijvoorbeeld weleens mensen waar ze zich zorgen over maken. Waar kunnen ondernemers dan terecht om naartoe door te verwijzen
- Sommige ondernemers vragen zich af waar je de grens trekt. Hoe ver ga je mee in de problemen van een klant( of medewerker)? Soms worden plekken in bijvoorbeeld winkels net iets te gezellig en ondervinden andere klanten hinder. Of de ondernemer/het personeel gaat zich teveel bij iemand betrokken voelen. Je kunt niet grenzeloos aandacht blijven besteden aan iemand als hij/zij steeds terugkomt voor een praatje.
Hoop en zin
De werkgroep is blij verrast over de bereidheid van de ondernemers om mee te praten en te denken. Er zijn mooie verhalen verteld en we hebben een schat aan input kunnen verzamelen waar we mee verder kunnen. Iedereen is heel snel in actie gekomen. En uit alle input blijkt dat er al heel veel gebeurt bij de ondernemers. Dat geeft hoop en heel veel zin om door te gaan.
Hoe verder?
Er zijn ondernemers die al concreet afspraken met elkaar hebben gemaakt om te kijken hoe ze kunnen samenwerken en waaraan. Daar komen leuke activiteiten uit. Het project stopt hier natuurlijk niet. En dat is juist ook wens vanuit de ondernemers: dat we nu doorpakken en het momentum vasthouden. We houden je heel graag op de hoogte van de ontwikkelingen!
We kunnen al wat concrete acties met jullie delen:
- Sociaal makelaars van DOCK doen nu in Transwijk en Kanaleneiland elke 2 maanden een rondje langs ondernemers om ze te updaten over activiteiten in de wijk en folders neer te leggen van het aanbod.
- Een apotheker heeft naar aanleiding van het interview een vraag over eenzaamheid opgenomen in de vragenlijst voor huisbezoeken
- GeluksBV gaat met hun project Lekker in je vel kaarten kaarten maken met jongeren, deze kaarten worden door de Fietskoeriers uitgedeeld aan bewoners.
- Er is onder ondernemers behoefte om te weten wat het aanbod is in de wijk en naar wie wordt doorverwezen. Hier wordt nog over nagedacht, aangezien het aanbod op verschillende platforms te vinden is.
- Met de Fietskoerier is contact hoe zij hun signaleerfunctie kunnen uitbreiden
- Er wordt met een aantal ondernemers afgestemd over het aanbieden van een training over in gesprek gaan over eenzaamheid en grenzen stellen.
- Ook roepen we 26 september uit tot onze eigen variant op Random Act of Kindness Day (we broeden nog op een goede naam). De GeluksBV en de Utrechtse Uitdaging zijn druk bezig met bedenken hoe we die dag gaan invullen voor het centrum van onze stad.
Random Acts of Kindness zijn kleine acties die iedereen kan doen, die (bijna) niets kosten en waar iedereen blij van wordt. Het kunnen ook dingen zijn die je allang doet, maar waarvan je je niet realiseerde dat het RAKs zijn. Geef bijvoorbeeld een vreemde bij de bushalte een leuk compliment, bak eens wat extra koekjes en geef er wat aan je buren, trakteer een vreemde op een kop koffie door die gewoon af te rekenen, etc. Iedereen mag meedoen.
We vragen ondernemers om hier invulling aan te geven.
Informatie
Wil je meer weten of meedenken? Of heb je een goed idee? Neem contact op met Ester Vlaming via ester.vlaming@nizu.nl of 06-20 27 1786.
Lees verder:
