Laatste cijfers over eenzaamheid onder Utrechters

Hoeveel Utrechters zijn eenzaam?

Bijna de helft (48%) van de Utrechters van 18 jaar en ouder was eenzaam in 2022 (1). Hiervan was 15% ernstig eenzaam en 33% matig eenzaam. Dit blijkt uit de Gezondheidsmonitor, afgenomen in het najaar van 2022.

In 2022 is het percentage ernstige eenzaamheid onder volwassenen (18-64 jaar) hoger dan in de jaren ervoor. Toen was ongeveer één op de tien volwassenen ernstig eenzaam. Onder Utrechtse ouderen (65+ jaar) is dit stabiel. Het percentage (ernstige) eenzaamheid in Utrecht is vergelijkbaar met het landelijke percentage en lager dan in de andere grote steden. Ernstige eenzaamheid komt vaker voor onder Utrechtse migranten, Utrechters met basisonderwijs of vmbo als hoogste opleiding en Utrechters die alleen wonen. 32% van de Utrechters is emotioneel eenzaam en 33% is sociaal eenzaam.

Meer weten over eenzaamheid in Utrecht? Bekijk de factsheet over eenzaamheid in Utrecht of kijk op de Volksgezondheidsmonitor.

Let op: de percentages voor volwassenen en ouderen in de factsheet komen uit de Gezondheidsmonitor 2020. Deze percentages zijn lager dan de nieuwe cijfers uit de Gezondheidsmonitor 2022. 

Drie op de vijf jongvolwassenen en twee op de vijf jongeren in Utrecht ervaart eenzaamheidsgevoelen

Eenzaamheid komt ook voor onder jongere Utrechters. Uit de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen, afgenomen tussen mei en juli 2022, blijkt dat 59% van de Utrechtse jongvolwassenen tussen de 16 en 25 jaar eenzaam is (2). 22% van hen is ernstig eenzaam, 37% is matig eenzaam. Vergeleken met 2021 is ernstige eenzaamheid gelijk gebleven. Wel zijn minder jongvolwassenen matig eenzaam. Landelijk is het percentage eenzame jongvolwassenen iets hoger dan in Utrecht, namelijk 63% waarvan 27% ernstig eenzaam. Jongvolwassenen met een buitenlandse herkomst zijn vaker ernstig eenzaam dan jongvolwassenen met een Nederlandse herkomst. In het najaar van 2021 had 19% van de jongeren (13-15 jaar) een verhoogd risico op eenzaamheid en 6% van de kinderen (10-12 jaar) gaf aan zich vaak alleen te voelen.

Driekwart van de Utrechters in een kwetsbare situatie is eenzaam

Uit een peiling van panel Meetellen in de winter van 2021 blijkt dat 75% van de Utrechters in een kwetsbare situatie eenzaam is (3). Hiervan is 32% ernstig eenzaam en 43% matig eenzaam. Dit is fors hoger dan gemiddeld in Utrecht. Daarnaast gaf meer dan de helft van de panelleden van Meetellen in de winter van 2020 aan zich eenzamer te voelen in de coronatijd. (4). 

Door de corona ben ik ook nog veel eenzamer geworden. Deze week heb ik alle avonden in mijn eentje gezeten. Het is verschrikkelijk hier in mijn eentje. Niet enkel een avond hoor, ook niet twee avonden, zelfs niet drie avonden maar vijf avonden op een rij alleen zitten, het is verschrikkelijk.

Hoe wordt eenzaamheid gemeten?

Voor het meten van eenzaamheid wordt in de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen gebruik van de schaal van De Jong Gierveld (5). Deze schaal bestaat uit elf items. In de Gezondheidsmonitor Jongvolwassen en het onderzoek van Meetellen in Utrecht is gebruik gemaakt van de verkorte schaal van De Jong Gierveld (6). De verkorte schaal bestaat uit zes items.
Voorbeelden van items uit deze schalen zijn ‘Er zijn voldoende mensen met wie ik mij nauw verbonden voel’ en ‘Ik mis mensen om me heen’. Deze gevalideerde maten worden veel gebruikt in onderzoek naar eenzaamheid, zowel binnen als buiten Nederland. Met behulp van deze schalen is vervolgens onderscheid aangebracht in niet, matig of ernstig eenzaam. Onder jongeren wordt eenzaamheid gemeten door middel van de RULS-8. Deze schaal is gevalideerd onder Nederlandssprekende adolescenten en is daardoor geschikter om te gebruiken bij jongeren. (7) Bij kinderen wordt geen gebruik gemaakt van een gevalideerde schaal om eenzaamheid te meten. In plaats daarvan kunnen kinderen aangeven of zij zich vaak alleen voelen.

Bronnen

1.  Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen (2020). Gemeente Utrecht. Gezondheidsmonitor (volksgezondheidsmonitor.nl) 
2. Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen (2022). Gemeente Utrecht. Samenvatting gezondheidsmonitor jongvolwassenen | (volksgezondheidsmonitor.nl)
3. Meetellen in Utrecht (2022). Rapportage ‘Dit vinden wij van de stad!’. Nieuws | Meetellen Utrecht!
4. Meetellen in Utrecht (2021). Rapportage ‘Gezond Leven’.  Onderzoeken | Meetellen Utrecht! | Meetellen
5. van Tilburg, T., & de Jong Gierveld, J. (2007). Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak.  Zicht op eenzaamheid: achtergronden, oorzaken en aanpak (Boek, 2007) [WorldCat.org]
6. de Jong Gierveld, J., & Van Tilburg, T. (2008). De ingekorte schaal voor algemene, emotionele en sociale eenzaamheid. Tijdschrift voor gerontologie en geriatrie, 39(1), 4-15.
7. Goossens et al. (2014). Reliability and validity of the Roberts UCLA Loneliness Scale (RULS-8) with Dutch-speaking adolescents in Belgium. Psychologica Belgica, 54(1).

Dit nieuwsbericht is tot stand gekomen in samenwerking met de afdeling Volksgezondheid van de Gemeente Utrecht. 

Foto: Jerry van der Weert.