Dementie en eenzaamheid: Odensehuis Andante biedt gezelligheid zonder verplichtingen

Het Odensehuis is op 27 oktober officieel heropend. Na een periode van ruim 1 jaar op een andere plek in de stad, keerde de organisatie terug in het gebouw van Podium Oost, dat prachtig is gerenoveerd. Een mooie gelegenheid om eens te gaan kijken en praten.

Karin Meijer is een van de twee coördinatoren van het Odensehuis. Zij weet na jarenlange ervaring met de bezoekers van de inloop heel goed waar dementie en eenzaamheid steeds met elkaar te maken krijgen.

Taal en eenzaamheid

Karin: ‘Bij communiceren denk je als eerste aan taal. Dat is logisch, want dat leren we zo. En het is ook handig als je even iets kan vragen aan iemand, lekker samen een praatje kan maken, of als je kunt aangeven hoe je je voelt. Dementie heeft óók invloed op je taal. Bij de ene vorm is dat heel snel zo, bij de ander kan het nog best lang duren. En het verschilt ook weer van persoon tot persoon. Mensen die al snel moeite krijgen met zich verstaanbaar maken, bijvoorbeeld door afasie, kunnen eerder te maken krijgen met eenzaamheid. Ook als iemand nog thuis woont met een of meer mensen. Want hoe bereik je elkaar als de taal wegvalt?’

Je kan nog best een eind ‘meelopen’ als je iemand heel vaak ziet en hoort. Je begrijpt dan wel wat iemand wil zeggen. Maar dat wordt anders als iemand een vreemde tegenover zich heeft.

Karin: ‘Als je niet meer weet welke woorden je waarvoor moet gebruiken, en je zegt voor de buitenwereld rare dingen, of er komt gewoon geen zin uit je mond, dan kunnen mensen die niet weten wat de oorzaak is daar lang niet altijd mee omgaan. Ze denken dat iemand gek is, of heel erg dom, bijvoorbeeld. Ze gaan dan óver diegene praten, desnoods terwijl de naaste erbij is. Soms komen ook bekenden niet meer langs, omdat praten zo lastig wordt. Je snapt dat dat dan heel snel heel eenzaam kan worden.’

Een deel van de huiskamer. In de boom kan je zien wie allemaal bij Odensehuis Andante betrokken is.

Inloophuis zonder verplichtingen

Het Odensehuis probeert de eenzaamheid zoveel mogelijk weg te nemen, ook voor wie nog geen problemen heeft met taal en spraak. Het is met nadruk een inloophuis en geen reguliere dagbesteding. Er is dan ook geen verwijzing of indicatie van een arts nodig.

Karin: ‘Wij willen dat iedereen die met dementie te maken heeft hier kan komen om te doen waar ze zin in hebben en waar ze nog goed in zijn. Of worden! Want er wordt hier heel veel geleerd. We hebben bijvoorbeeld Hans, die hier jaren terug geleden en eigenlijk niet wist wat hij moest of wilde. Een vrijwilliger vroeg hem of hij niet mee wilde doen met de schilderles. Dat wilde hij absoluut niet. Hij kon het niet en hij kon het ook niet meer leren met hoe zijn hoofd was, vond hij zelf. Uiteindelijk hebben we hem toch aan tafel kunnen krijgen. Hij heeft meegeschilderd en is nooit meer gestopt. Hij maakt nu doeken in opdracht en voor allerlei gelegenheden. Hij kan in zijn eigen hoekje in onze grote kamer zitten met zijn materialen, en van daaruit gewoon gezellig meekletsen.’

Hans: ‘Ja het klopt, ik wilde echt totaal niet denken aan schilderen. En nu ben ik al jaren heel blij dat ze me toch hebben laten zien dat ik het kan. Ik heb ook nog steeds via social media af en toe contact met de vrijwilliger die me over de streep heeft getrokken. Het was een leuke verrassing dat ze hier kwam interviewen. We hebben gezellig herinneringen opgehaald. Ook aan de lunches. We lunchen hier gezellig samen. Wie wil, schuift aan. Wil iemand al voor de lunch weg, dan kan dat ook. Je komt en gaat wanneer je wilt. En dat werkt heel erg goed.’

Karin & Hans 

Echt gezien

Sylvia, bezoeker en voormalig energiewerker: ‘Ik kan echt het niet meer zonder deze plek. Mijn dochter noemde het een keer en ik zag het helemaal niet zitten. Karin is bij me thuis komen praten en uiteindelijk dacht ik nouja, ik kan het even proberen, juist omdat je inderdaad niet per se de hele dag hoeft als je daar geen zin in hebt. Vanaf het eerste moment voelde ik me hier echt gezien. Als het Odensehuis 7 dagen in de week open was, zat ik er 7 dagen.
Ik heb gezelschap thuis, maar toch val ik vaak in een gat. Ik kan ook prima alleen zijn, maar toch voel ik me vaak eenzaam. Hier zijn allemaal mensen die met hetzelfde te kampen hebben, al is het voor iedereen weer anders. Ik heb veel moeite met praten, maar ik onthoud en begrijp alles. Daar houdt iedereen hier rekening mee. En we kunnen er lekker om lachen. Ik heb hier helemaal mijn draai gevonden.’

Geen pretenties

Maaike, bezoeker, sluit zich hier graag bij aan. Sterker nog, ze stond op het punt om weg te gaan, maar omdat de gesprekjes met de interviewer op gang kwamen, besloot ze toch nog even te blijven. En dat gebeurt vaak, zegt ze.
Maaike: ‘Ja, ik kom wel vaker ‘even iets halen’ of ik ga ‘alleen even koffiedrinken’, maar voor ik het weet zit ik hier weer tot eind de middag en het Odensehuis sluit. Ik kom hier nu een maand of twee en vind het heel erg gezellig. Er is niemand met pretenties, ook de vrijwilligers of coördinatoren niet. Iedereen praat gewoon met elkaar en iedereen ziet elkaar voor wie hij of zij is. En als het soms moeilijk is, dan proberen we elkaar te helpen. Ik woon hier vrijwel om de hoek, dus ik kan zo even binnenlopen als het thuis te eenzaam wordt. Dat is voor mij echt zoveel waard.’

Lotgenoten

Frans, bezoeker en voormalig ondernemerscoach bij de KvK: ‘Tja, heel herkenbaar allemaal. Ik heb een partner thuis, maar daar voer ik andere gesprekken mee. Iedereen heeft hier te maken met dementie. Als je het zelf niet hebt, kun je je wel inleven, maar echt als lotgenoot praten, dat is toch anders. Ik vind hier dus een andere soort gezelligheid dan thuis. Door mijn werk had ik altijd contact met mensen. Dat viel weg toen ik 2,5 jaar geleden moest stoppen. In het begin denk je nou, we zien het wel, maar op een gegeven moment begon ik het toch contacten te missen. Ik ben heel erg blij met het Odensehuis. Ik kom hier drie dagen per week. Ik vind het samen lunchen heel gezellig, of een spelletje doen. Je kan hier echt van alles doen, ook muziek maken, sporten of inderdaad creatief bezig zijn, maar het hoeft niet. Dat maakt dat je gewoon zelf nog steeds de dienst uitmaakt en dat vind ik heel belangrijk. En gewoon lekker kletsen, of luisteren naar het gekletst van de anderen. Als ik hier zit, vliegt de tijd en voel ik me nooit eenzaam.’

Vrijwilliger

Ozan zit ook aan de grote ‘stamtafel’. ‘Ik wilde vrijwilligerswerk gaan doen en zag dat ze hier mensen zochten. Ik ben gaan praten en toen even op proef wezen kijken. Ik ben eigenlijk nooit meer weggegaan. Ik woon met mijn ouders en mijn oudere broer, en dat is best leuk, maar ze begrijpen mij en wat ik doe niet altijd. Dan voel ik me best eenzaam, ook al woon ik met meer mensen in een huis. Ik vind het hier gezellig. Iedereen krijgt de ruimte om toen wat hij wil en ik leer ook nog best wat dingen. Voorlopig blijf ik nog wel even komen en meehelpen.’

Gezelligheid

Weer bij Karin aangekomen, vertelt zij: ‘Mooi om te zien dat iedereen die gezelligheid noemt, ondanks dat de één een stuk meer moeite heeft met praten dan de ander. Iedereen lijkt hier op een bijzondere manier elkaars frequentie te kunnen vinden. Elkaar goed aankijken, armen en benen inzetten, desnoods iets zingen, we pakken allemaal alles aan om iedereen erbij te houden. Ik ben er best trots op dat ik dat samen met Domien Schuurmans, de andere coördinator, voor elkaar heb. En voor ons is het trouwens ook heel gezellig.’

Informatie

Meer weten over Odensehuis Andante: www.odensehuisandante.nl

En kom gerust een keer binnenlopen op Oudwijkerdwarsstraat 148.

Er is in de buurt een kunstroute ingericht met werk van bezoekers. Uiteraard nemen ze zelf ook een kijkje.