Buurthuis op Wielen: Drempels verlagen met een retrocamper
11 december 2023Hij wekt direct nieuwsgierigheid op als je het Queeckhovenplein in Zuilen oploopt of -rijdt. Die retrocamper met luifel en gezellige lampjes. Wat zou daar gebeuren? Waarom staat hij daar? En wie horen erbij?
De camper heet DumDum en hij is helemaal ingericht in seventiesstijl. Met oranje en bruin natuurlijk, met dekens en met gordijntjes. Met accessoires die allerlei herinneringen oproepen. Er zijn zelfs boeken en foto’s. Prachtige foto’s van het oude Zuilen, met de mensen van toen. Op de achtergrond draait een elpee van Herman Berkien. Niet wegdromen naar vervlogen tijden is vrijwel onmogelijk.
Met oranje en bruin natuurlijk, met dekens en met gordijntjes. Met accessoires die allerlei herinneringen oproepen. Er zijn zelfs boeken en foto’s. Prachtige foto’s van het oude Zuilen, met de mensen van toen. Op de achtergrond draait een elpee van Herman Berkien. Niet wegdromen naar vervlogen tijden is vrijwel onmogelijk.
Bij de vrolijke camper zitten Marith Hameter, coördinator Sociale Cohesie en sociaal makelaar bij DOCK NoordWest Utrecht en Marwati Janssens van Stichting De Tijdmachine. Zij zorgen samen met U-centraal, gemeente Utrecht, Buurtteam, DOCK, Gemeente Utrecht, Kracht van Zuilen, Leger des Heils, Nizu, Oog voor Utrecht, Portaal, Sport Utrecht, U centraal, Wijkbureau Utrecht, Woonin, Zimih, Woonin, Portaal en Nizu voor gesprekken bij de camper en huisbezoeken in de buurt. Zo laten ze zien dat niemand er alleen voor hoeft te staan in Utrecht. Bovendien kunnen ze ook bewoners ondersteunen bij eventuele hulpvragen. We spreken Marith en Marwati natuurlijk bij de camper, op een grijze herfstdag met wat lichte motregen. Gelukkig is er warme koffie en thee met ouderwetse koekjes.
De pilotfase waarin jullie werken duurt 4 weken, met 2 rondes per week. Wat is je beeld over hoe het loopt?
Marwati: “Ja! En we zijn echt heel blij met de resultaten tot nu toe. Dit is onze een na laatste dag, tijdens de eerste 6 dagen hebben we 175 bezoekers gehad. 17 daarvan hadden een directe hulpvraag. De kans is behoorlijk groot dat ze daar nog mee hadden doorgelopen als ze hem hier niet gemakkelijk kwijt hadden gekund. Mensen ervaren vaak een drempel als ze iets willen melden of vragen. Het begint al met de vraag waar ze naartoe zouden moeten. Soms hebben het wel geprobeerd, maar kwamen ze in een soort doolhof terecht.
Wij draaien het om. Samen met de bewoner vullen we onze contactkaart in. Aan het eind van de dag nemen we de kaarten door en kijken vervolgens welke organisatie het best kan ondersteunen. Deze organisatie krijgt - natuurlijk met toestemming – de contactgegevens van degene die de kaart heeft ingevuld. Daarna kunnen ze aan de slag met een oplossing of antwoord. Wat deze aanpak zo mooi maakt is dat het vaak gaat om de professionals die ook meedraaien in de camper. Deze leren elkaar beter kennen waardoor de lijntjes steeds korter worden en er steeds vaker direct wordt geschakeld.”
Niet veel later meldt zich inderdaad iemand met verschillende zorgen. Over overlast door afval bij de buren. Iedereen denkt mee. De bewoner wil zijn zorg heel graag kwijt, maar ervaart duidelijk een blokkade. Uiteindelijk helpt Marith de bewoner met het melden van zijn zorgen bij het juiste loket. Iets eerder zat er al een man te vertellen over zijn decennialange leven op straat en hoe hij uiteindelijk toch een dak boven zijn hoofd heeft gevonden. Hij vindt het fijn om zijn verhaal weer even te kunnen vertellen.
Later schuift een bewoner aan, er was bij haar thuis aangebeld en ze is op de uitnodiging ingegaan om koffie te drinken bij de camper. Ze vertelt dat ze ervoor open staat om een keer te tuinieren in de buurt. De coördinator van de Kracht van Zuilen was aanwezig, dit bewonersinitiatief organiseert tuinierdagen in Zuilen. Zo is de match snel gemaakt en zien we in korte tijd dat er meer mensen zijn die even onder de luifel gaan zitten en daarna tevreden weer huiswaarts gaan.
Maar er zijn dus ook huisbezoeken. Hoe pakken jullie dat aan?
Marwati: “We bellen letterlijk aan. Huis na huis. Steeds een stukje straat. We zeggen wie we zijn en wat we doen en nodigen ze ook uit om een bakkie met ons te komen doen. Soms staan we heel lang bij iemand in de deuropening te praten. Je merkt dan echt dat iemand blij is om even aanspraak te hebben. Veel mensen komen om allerlei redenen de deur niet uit. Wij kunnen dat doorbreken. We krijgen bijna altijd positieve reacties. Ik zie het zo: DumDum geeft een gezicht aan een luisterend oor.
Er is veel eenzaamheid. Aan de ene kant lijkt daar best een taboe op te liggen. Het is niet fijn om toe te geven dat je eenzaam bent. Het schept misschien toch een bepaald beeld bij anderen. Degenen die wij spreken noemen niet altijd het woord eenzaamheid, maar als je goed luistert, komt het echt wel aan de orde. Dan zeggen ze bijvoorbeeld: ‘Wat wij hier missen is een buurtsuper’. Dat kun je dan letterlijk nemen, maar als je even doorvraagt, gaat het om het praatje dat ze even kunnen houden met de caissière die ze ook echt kent en herkent.
Ze worden gezien en gehoord. Dáár gaat het om, niet om dat ze de nieuwe supermarkt op zichzelf niet fijn vinden. En zo is het eigenlijk ook met de hulpvragen. Die kunnen ze online stellen, maar er zijn heel veel mensen die dat zonder hulp niet kunnen. Dan moet je dus eerst al die drempel over. Als je al weet naar welk loket je moet, kom je daar vaak steeds iemand anders tegen. Of je blijkt toch verkeerd te zitten en wordt weer doorgestuurd. Dat maakt dat mensen maar thuis met hun vragen en gemis blijven zitten.”
Op de achtergrond zwelt het geroezemoes aan. Inmiddels is er een filmploeg bij de camper aangekomen. Over publiciteit heeft het initiatief sowieso niet te klagen. Er is bijvoorbeeld ook al een filmpje gemaakt door U in de Wijk.
Dat drempels verlagen, dat is soms meer nodig dan je zou denken, he.
Marwati: “Ja. Buurthuizen zijn in principe laagdrempelig en toch merk je soms dat niet iedereen er heen gaat. Ze denken dat het niet voor hen is of dat ze gewoon niet passen bij de ander mensen die er zijn. We hebben weleens ergens letterlijk voor de deur van een buurthuis gestaan met Deef, onze andere camper. Dat werkte prima. Wij konden mensen vertellen over wat je 1 deur verder allemaal kon vinden. En zo vonden ze uiteindelijk toch hun weg naar het buurthuis.”
Die 17 hulpvragen in 7 campersessies zijn dus een teken aan de wand?
Marith: “Ja, dat weet ik zeker. Het zijn echt serieuze vragen die mensen hier best snel hebben neergelegd. Ze zien hier iemand die direct naar ze luistert. Die ze aankijkt en die verbinding legt. Die gelijkwaardig is en niet vanuit een organisatie over ze heen kijkt. Wat trouwens lang niet altijd gebeurt, maar het is wel het beeld dat veel mensen hebben en wat ze afschrikt. Het is mooi om te zien dat naast mijn collega’s bij Dock een grote groep professionals van andere organisaties zijn aangehaakt bij deze pilot. De aanleiding voor deze pilot ontstond door de buurtagenda. Die is samen met bewoners, ondernemers en organisaties opgesteld om de buurt te verbeteren. Hieruit kwam naar voren dat bewoners elkaar graag beter willen kennen en helpen. We gaan kijken of we deze pilot een vervolg kunnen geven in Utrecht.”
Terugblik op de pilot
De pilot met Buurthuis op Wielen is eind november afgerond. In totaal zijn er 240 waardevolle gesprekken gevoerd en 22 hulpvragen opgepakt. En dat in slechts 8 dagen, op 8 verschillende locaties. Dock heeft het initiatief voor deze pilot genomen. Na deze geslaagde pilot zal er gezamenlijk een aanvraag worden gedaan bij een fonds om voor 2024 een eigen camper voor Utrecht te realiseren. Het Buurtteam, de Gemeente, Sport Utrecht, Woonin, Oog voor Utrecht, NIZU, Kracht van Zuilen, Zimihc, Leger des Heils en U Centraal hebben meegewerkt aan de pilot en waren tijdens een of meerdere dagdelen aanwezig.
Stichting De Tijdmachine zit in Deventer en is dan ook onafhankelijk van Utrechtse organisaties of gemeentes. Zij rollen hun pilotprojecten letterlijk uit op meerdere locaties, waaronder dus Utrecht. In onze stad liep de pilot in Zuilen en Ondiep. Benieuwd hoe het verder gaat en of Utrecht haar eigen camper krijg? Hou onze berichten in de gaten!
Wil je weten of een Buurthuis op Wielen ook iets voor jouw gemeente of wijk?
Neem contact op via info@buurthuisopwielen.nl of 0570 832 880.